W płaszczyźnie świadomości poszczególnych uczonych czy na poziomie zwerbalizowanej i skodyfikowanej wiedzy naukowej (składniki której traktowane są jako indywidualne wytwory badaczy), normy poznawcze. W świetle praw równoważenia, zastosowanych do historycznego rozwoju społecznej praktyki badawczej i tworzącej jej społeczno-subiektywny kontekst świadomości metodologicznej, poszczególne, historyczne stany owej świadomości charakteryzowane są z uwagi na inwariant psychobiologiczny, jakim jest utrzymywanie osiągniętej w ontogenezie pełnej odwracalności operacyjnej; inwariantowi temu w płaszczyźnie zwerbalizowanej i naukowo opracowanej wiedzy odpowiadać mają stale te same niezmienniki logiczne, w rodzaju niesprzeczności czy spójności logicznej systemów twierdzeń.
