Zmienne historycznie zapotrzebowania obiektywne kierowane do nauki z pozanaukowych typów praktyk same są rezultatem ludzkiej działalności społecznej — nieprzewidzianym z reguły efektem globalnym przeciwstawnych tendencji społecznych czy zapotrzebowań, pierwotnie funkcjonalnych względem praktyki społecznej, z czasem zaś blokujących dalszy jej rozwój. Ten ostatni moment można wykorzystywać przy odróżnianiu prawidłowości (ramowych) o charakterze społeczno-obiektywnym od prawidłowości obiektywnych (określonych lub ramowych) o charakterze przyrodniczym. Z punktu widzenja omawianej koncepcji rozwojem nauki rządzą wyłącznie prawidłowości pierwszego rodzaju.
