W platonizmie wyraża je koncepcja ponadczasowego, samowystarczalnego, niezależnego od działalności poznawczej indywidualnego podmiotu – świata idei, którego odzwierciedleniem jest m. in. wiedza naukowa. W kantyzmie reprezentowane jest ono przez twierdzenie o istnieniu apriorycznych form wiedzy, stanowiących wstępny, konieczny warunek wszelkiego poznania doświadczalnego. W nominał izmie z kolei wiązanie pewnych jednostek wiedzy, zwłaszcza logiczno-matematycznej, ze strukturami języka pojętego jako system autonomiczny względem ludzi twórczo zeń korzystających, jest wyrazem tej samej, apriorystycznej tendencji do oddzielania wiedzy od działalności poznawczej jednostkowego podmiotu i do negliżowania jego roli w poznaniu.
