Coraz częściej i szerzej wiąże się też cele kształcenia z prawami dzieci i młodzieży, inaczej również spostrzega się dziś miejsce i funkcje oświaty w życiu społecznym.Edukacja widziana jest nie jako dziedzina życia społecznego silnie podporządkowana państwu i traktowana instrumentalnie, ale jako obszar kreatywnej aktywności sprzyjającej nieskrępowanemu rozwojowi osobowości uczestników procesów edukacyjnych. To w znacznej mierze oni mają wyznaczać cele, treści, metody i formy oświaty, natomiast państwo powinno zapewnić podstawowe warunki jej funkcjonowania. Zatem edukacji przypisuje się dziś funkcje nie tyle adaptacyjne, co raczej emancypacyjne, krytyczno-kreatywne, humanistyczne.
